Alles Over Keukens

De keukens uit Duitsland is meer dan een werkplek in de woning die is voorzien van voorraadkasten en apparatuur. Het is voor veel mensen het centrum van het sociale leven in huis, waar je een gevoel krijgt van ‘thuis komen’. En daarbij mogen de keuken en de woonkamer zelfs volledig in elkaar over gaan tot een ruime ‘living’.

De juiste sfeer en stijl van een keuken is dan ook heel persoonlijk. Maar tegelijkertijd gaat
het tevens om een ruimte, die veelal dagelijks intensief gebruikt wordt. De keuze voor een keuken gaat dan ook niet zonder een goede planning en zonder goede adviezen van een keukenspeciaalzaak.

Er is, om te beginnen, een ruim scala een materialen en kleuren; maar ook aan vormen en indelingen. Van een traditionele L- vorm tot een kookeiland of een professionele grootkeuken-uitstraling, met roestvrijstalen modules en een grote side-by-side koelkast.

Kokkerellen

En alles is daarbij afhankelijk van uw eigen voorkeuren en van uw leefsituatie. Bent u een echte kookliefhebber? Wilt u regelmatig alleen of samen met vrienden in de keuken staan kokkerellen? Of is uw keuken vooral een onderdeel van een designomgeving, waar u zich prettig voelt, maar waar u slechts enkele malen per week actief zult zijn? Antwoord zoekend op dergelijke vragen komt u, samen met een vakman, tot een fraaie en praktische keuken, gebaseerd op een combinatie van trends en mogelijkheden.
Terwijl de ene keukenontwerper de apparatuur vooral prominent en zichtbaar aanwezig wit laten zijn, kiest een ander er bijvoorbeeld voor om de kookapparatuur juist grotendeels te laten verdwijnen achter hoogglansdeuren en schuifwanden.

Keuken & living

De keuken gaat tegenwoordig steeds vaker onmerkbaar over in de aangrenzende ruimte van een woning. Zoals designer Piet Boon het omschrijft: “Je moet het koken betrekken bij het deel van de woning waar je eet. Degene die een maaltijd bereidt moet niet ergens anders staan. Ik ben dan ook een groot voorstander van een woonkeuken.

Jarenlang ging de aandacht bij de keuze voor kookapparatuur, schouwkappen en koel-vriescombinaties vooral in de richting van fraai design. Die trend is aan het veranderen. Nieuwe kook- en bewaartechnieken, maar ook gebruiksgemak, energiebesparing en andere technische ontwikkelingen komen steeds meer op de voorgrond.
Laten we beginnen bij de kookplaat. Dan staan we direct al voor een belangrijke keuze: willen we een gaskookplaat, keramisch of inductie? De gaskookplaten worden de laatste jaren wat breder, zodat ze ruimte kunnen bieden aan meerdere grote kookpitten, waaronder een krachtige wokbrander. Soms zijn deze pitten zelfs direct in het werkblad geïntegreerd.
Bij inductiekoken zorgt een magnetisch veld voor verwarming van de pannen die erop staan: de warmte wordt veroorzaakt door het contact tussen de magneet met de pan. En een keramische kookplaat is voorzien van een gasplaat waarop kookzones aangegeven zijn, waarbinnen een groeispiraal zorgt voor de verwarming.

Flexibele indeling

Een optimale zoneverdeling van de kookplaat wordt Steeds belangrijker. Niet alleen de breedte van de kookplaat en de afstand tussen de kookpitten of inductie-zones, maar ook een optimale indeling daarvan biedt allerlei voordelen. Zo kan een grote wokbrander bijvoorbeeld aan de zijkant van de kookplaat worden geplaatst in plaats van -de Italiaanse manier van indeling- in het midden. Ook kan gekozen worden voor een visbrander of sudderbrander. Een nog flexibeler indeling van allerlei combinaties van kook- en bakapparatuur kan worden gerealiseerd door middel van een domino-opstelling.

Teppan Yaki

Nieuwe kooktechnieken zijn immers in opkomst;denk bijvoorbeeld aan de teppan yaki: een manier van voedselbereiding, voortkomend uit de Japanse keuken, waarbij een gladde roestvrijstalen plaat wordt gebruikt om voedsel te bakken. Hetzelfde geldt voor een fry-top: ook daarbij kan men bakken op een vlakke metalen plaat zonder gebruik van pannen.
Tot de apparatuur die in opmars is binnen de keuken kunnen we ook de inbouwkoffiezetter niet onvermeld laten. Soms vormt hij samen met oven en magnetron een fraaie panorama-opstelling. Bij ovens moeten we vooral de opkomst van stoomkoken noemen. Bij stomen in de oven behouden de gerechten hun vitaminen en mineralen; geur en kleur blijven optimaal behouden. Bovendien komt er geen vet aan te pas. Ovens worden steeds vaker voorzien van een geïntegreerde stoomfunctie, waarmee men kan bakken, stomen en roosteren. Gezondheid en gebruiksgemak worden op deze manier samengevoegd.

Gebruiksgemak

Dat streven naar gebruiksgemak komt bij keukenapparatuur op nog diverse andere manieren tot uiting. Ovens en magnetrons worden voorzien van tal van voorgeprogrammeerde items, waarmee de techniek veel werk –of desgewenst een deel van de werkzaamheden- overneemt. Ook kookplaten worden voorzien van allerlei features die zorgen voor gebruiksgemak, van afneembare twistpaddraaiknoppen tot inductiekookplaten met een digitale rondlopende knop, waarbij met de vingertop dezelfde beweging wordt gemaakt als bij de knop van een traditionele gaskookplaat.
Gebruiksgemak vinden we ook terug bij vaatwassers; deze hebben extra sproeikoppen of douchekoppen gekregen, zodat de vaat ook in alle moeilijk bereikbare plekken schoon wordt. Bovendien zijn ze flexibeler in te delen met instelbare korven; en neerklapbare rekjes zorgen voor een meer praktische belading.

Reiniging

De reinigingssystemen van koelkasten en ovens vallen natuurlijk ook onder het gebruiksgemak. Koel- en vrieskasten hoeven soms niet meer te worden ontdooid, maar zijn voorzien van een no-frost systeem. En de wanden van de koelkast kunnen voorzien zijn van een antibacteriële laag. Bij ovens kan een speciaal reinigingssysteem worden ingebouwd: pyrolyse of katalyse. Bij pyrolyse worden vet en andere verontreinigingen onder een hoge temperatuur verbrand. En bij katalyse is zorgt een aparte katalysator ervoor dat de ongewenste stoffen en luchtjes worden omgezet in water en kooldioxide. Een andere reinigingsmogelijkheid is het aanbrengen van een speciale coating of email.

Veiligheid

Gebruiksgemak en veiligheid grenzen aan elkaar.
Denk aan kinderbeveiliging, zoals beveiliging bij het aan- en uitzetten van een kookplaat en ovendeuren die niet heet worden. Maar daarnaast wordt er ook volop gebruik gemaakt van automatische vlambeveiliging bij gaskookplaten. Bij ongewenst doven van de vlam wordt deze automatisch weer ontstoken; na enkele pogingen wordt de gastoevoer afgesloten.
En kookduurbegrenzers sluiten automatisch de gastoevoer na bijvoorbeeld zes uur. Bij gebruik van inductiekoken en keramische kookplaten is er in het geheel geen sprake meer van open vuur. Hygiëne en voedselveiligheid staan centraal bij koel- en vrieskasten. Daarvan Zijn tal van aspecten te noemen. Een ‘0-graden zone’ en verschillende luchtvochtigheidszones zorgen ervoor dat ieder product haar versheid behoudt. Producten kunnen bovendien versneld tot de gewenste temperatuur worden gekoeld of ingevroren.

Binnen de technische ontwikkelingen verdient de schouwkap een speciale vermelding.
Technieken zoals randafzuiging, betere filters, desgewenst plaatsing in het werkblad naast de kookplaat en betere afvoerkanalen maken de schouwkap tot een technisch hoogstandje binnen de keukenapparatuur. Het is niet overdreven om te stellen dat de schouwkap zich de laatste jaren heeft ontwikkeld tot een centraal onderdeel van de klimaatbeheersing in de woning.

Duurzaamheid

Last but not least is er de toenemende behoefte aan energiebesparing, binnen het algemene streven naar duurzaamheid. Het stroomverbruik van keukenapparaten is in de laatste jaren behoorlijk teruggebracht. Bij koel-vriescombinaties is energieklasse A al bijna vanzelfsprekend. En vaatwassers zijn uitgevoerd met energiezuinige en waterbesparende programma’s, kortere afwastijden en eco-programma’s door middel van sensoren. Daaraan worden momenteel ook nog eens nieuwe, energiebesparende droogsystemen toegevoegd.

De keuze van een werkblad moet doelbewust plaatsvinden. Want allerlei belangrijke aspecten, zoals ergonomie, water- en energiebesparing en hygiëne komen hier samen. En wat de spoelbak betreft kunnen we tegenwoordig spreken van een volwassen spoelcentrum.
Bij de aanschaf van een keukenwerkblad is er keuze uit tal van oppervlaktestructuren, materialen, tinten, randafwerkingen en bladdiktes. Het is dus zaak om in de keukenspeciaalzaak uitgebreid voorlichting te vragen over diverse mogelijkheden. Wat het materiaal betreft zijn er naast het traditionele kunststof –ook wel toplaminaat of HPL genoemd-, roestvrij staal en natuursteen inmiddels glas, volkernkunststof en composiet. Dit laatste betreft een hard werkblad vervaardigd uit mix van materialen, zoals 95 procent kwarts of granietkwarts, kleurstoffen en hars. Informeren naar oppervlaktebescherming van natuursteen en composiet is geen overbodige luxe:er zijn zelfs al oppervlakken met een anti-bacteriële bescherming. Een speciale afwerking zorgt daarbij voor extra hygiëne, omdat bacteriegroei erdoor wordt tegengegaan. En tegenwoordig worden kunststof werkbladen veelal voorzien van fraaie sierranden. Maar naast natuursteen, composiet en kunststof zijn er natuurlijk nog tal van andere mogelijke materialen. Roestvrij staal, massief hout en terrazzo worden hiervoor al de cennialang gebruikt. Daarnaast moeten we vooral ook allerlei nieuwere materialen niet vergeten, alleen al vanwege hun fraaie designmogelijkheden want gehard en getint glas en zelfs beton hebben definitief hun intrede gedaan.

Waterzones

Het centrale element binnen het werkblad is de spoelbak. Er zijn ook hier volop keuzemogelijkheden, van een dubbele spoelbak –of desgewenst een anderhalve variant – tot een extra diepe uitvoering. En naast de bekende roestvrijstalen uitvoeringen zijn er spoelbakken van onder meer natuursteen, composiet, beton of terrazzo. Allerlei handige features, zoals afdruiprekken, restenbakjes en snijplanken maken het tot een functioneel spoel centrum. Een nieuwe trend is de aanwezigheid van diverse spoelbakken –of ’waterzones’- binnen en keuken. De diverse zones in de keuken richten zich op voedselbereiding, schoonmaak, koken en drinken; en elk daarvan heeft een eigen spoelbak met kraan. De zone van voedselbereiding maakt bijvoorbeeld gebruik van een ondiep werkgedeelte naast de spoelbak, terwijl de kookzone een spoelbak omvat met kraan voor onder meer het vullen van een pan.

Keukenkranen

Vanzelfsprekend staat de kraan centraal binnen zo’n spoelcentrum. Kranen zijn verkrijgbaar in tal van uitvoeringen, stijlen en combinaties. Van een eenhendelkraan tot een aparte koud- en warmwaterbediening. En daarnaast valt te denken aan een functionele kokendwaterkraan in de keuken. Met één draai aan de knop zorgt de kokendwaterkraan voor kant-en-klaar water voor thee, koffie, pasta en vele andere toepassingen. De compacte boiler ervan staat al klaar in de keuken en is daardoor meer dan een waterkoker. Naast deze kokendwaterkranen zijn er inmiddels ook kranen met gekoeld water. En er wordt zelfs al gewerkt aan een bruisvariant voor gekoeld water met ‘bubbels’

Keukenboilers

Voorzieningen zoals keukenboilers die dankzij hun efficiëntie water- en tijdverspilling voorkomen.
Reden bij de inplanning van een keuken nog te vaak vergeten. Toch is het een prima middel om op termijn geld -en tijd- te besparen. Een bijkomend voordeel is dat tegelijk warm water gebruiken in zowel de badkamer als in de keuken, met een aparte keukenboiler geen enkel probleem is. Nooit meer een koude douche als de kraan in de keuken opengedraaid wordt.

Buitenkeuken

Welke gevolgen heeft dat ‘buitenleven’ voor keuken- en badproducten? In de eerste plaats is natuurlijk de mogelijkheid tot outdoor cooking.
Het is immers heel eenvoudig om een standaard buitengrill of barbecue aan te schaffen. Daarnaast worden er verrijdbare barbecues op de markt gebracht, zodat men in de zon kan koken en eten. Maar de trend gaat steeds meer in de richting van daadwerkelijk buiten koken, met behulp van complete buitenkeukens. Er is tegenwoordig een gevarieerd programma buitenkeukens verkrijgbaar in allerlei uitvoeringen en afmetingen, voorzien van allerlei apparatuur; tot en met een complete keukenopstelling uitgevoerd in roestvrij staal of teak.
Dergelijke opstellingen kunnen ook worden voorzien van een werkblad, een koelkast en zelfs een eigen biertap. En de kookplaat kan verschillende kookfuncties bieden, van vlees en groenten roerbakken of grillen tot aan smoren en stoven in combinatie met de deksel.

Bij de aanschaf van een keuken wordt volop gelet op het design en op keukenapparatuur met de meest geavanceerde features. Maar bij de planning van een keuken moet de juiste indeling van de gewenste keuken en de ergonomie daarbinnen vooral niet vergeten worden. Een goed doordachte keuken heeft een perfecte indeling, die lichamelijke klachten voorkomt, energie en tijd bespaart en bergruimte optimaal benut. Het is dan ook geen wonder dat aandacht voor tijdsbesparing en ergonomie in de keuken tegenwoordig. In het middelpunt van de belangstelling komt te staan.

Optimale looprichting

Om te beginnen zal gelet moeten worden op de optimale looprichting in de keuken, vanwege de gebruikelijke bewegingen in de keuken: van het in een kast halen van de voorraad, tot en met het bereiden van het voedsel. Keukenontwerpers hebben de diverse zones van activiteiten in die keukenruimte in kaart gebracht. Met bijvoorbeeld als indeling: voorbereiding. koken & bakken, spoelen & afval, opbergen en voorraad. Een optimale looprichting voorkomt onnodig lopen en bespaart door de jaren heen vele uren tijd. Het verschil tussen een willekeurig ingerichte keuken en een keuken met en zone-indelingsplan, was dat men zonder indelingsplan soms 18 minuten langer nodig had voor het bereiden van hetzelfde gerecht, zo werd berekend.
In een hoekvormige keuken kan de ruimte van links naar rechts bijvoorbeeld worden ingedeeld in de volgende zones: bevoorraden, opbergen, spoelen, voorbereiden, koken & bakken.

Aanrechtblad Werkhoogte

Vervolgens biedt een ergonomische keuken de juiste werkhoogte, inclusief het voorkomen van onnodig bukken, strekken en tillen. De hoogte van de werkoppervlakken in een keuken moeten afgestemd zijn op de lengte van de persoon die daar het meest werkt. Oftewel: het werkoppervlak moet tien tot vijftien centimeter onder de in een hoek geplaatste elleboog liggen. Kookgedeeltes moeten iets lager, inbouwapparaten en spoelbakken iets hoger worden geplaatst. Voor de wat langere keukengebruikers kan eventueel gekozen worden voor ‘maxilijn’-keuken.

Keukenkasten en Keukenladen

Wat voor de werkhoogten geldt, is ook van belang voor voorraad, pannen en ander keukengerei. Vaak gebruikte artikelen kunnen dus in gemakkelijk Bereikbare laden, direct onder het werkblad of in het onderste deel van de bovenkasten worden opgeborgen. En minder gebruikte artikelen worden boven of onder dit bereik opgeborgen. Hierdoor wordt inspannend bukken of strekken voorkomen.
zware dingen moeten bovendien niet boven schouderhoogte of onder kniehoogte worden opgeborgen. Het klinkt allemaal logisch, maar bij tal van keukens wordt er met dergelijke aandachtspunten volstrekt geen rekening gehouden. Zorg daarbij bovendien voor voldoende opbergruimte. Het gebeurt nogal eens dat te laat wordt vastgesteld dat er eigenlijk te weinig kastruimte is. Door heel praktische keuzes, zoals één brede kast in plaats van twee smallere kasten, en door keuze voor meer laden –zeker onder een wat hoger werkblad- kan heel wat extra bergruimte gerealiseerd worden. Bij een keuken is immers niet alleen het design belangrijk.

Kastinterieur

Bij het optimale bereik van voorraad, pannen en ander kookgerei behoort ook een goede interieurorganisatie van de kastruimte. De kastdeuren zijn daarbij bij voorkeur voorzien van ergonomische klepsystemen, die moeiteloos –bijvoorbeeld door een elektronisch lift-up systeem- openen maar liever nog maakt men tegenwoordig gebruik van laden in plaats van kasten want geheel uittrekbare laden dragen bij aan een ergonomische keuken. Alles is in laden beter zichtbaar dan bij kasten het geval zou zijn; zeker wanneer ze voorzien zijn van flexibele indelingsystemen. Pannen, bestek, voorraaddozen; alles kan hierin een eigen plekje krijgen. Andere mogelijkheden zijn het gebruik van uittrekbare hoekcaroussels en al dan niet draaibare apothekerskasten.

Soft closing

Bij laden –en deuren- wordt er steeds meer gebruik gemaakt van soft closing systemen. Die zijn voorzien van dempertjes of een elektrische aansturing, zodat ze zacht en geruisloos openen en sluiten. Er zijn systemen waarbij de laden elektrisch worden aangestuurd en ervoor zorgen dat de laden openen en sluiten door aantikken van het front. Uitgebreide computergestuurde systemen registreren zelfs tot in details de stand van de laden en geven vervolgens aan welke lade het eerst moet sluiten, om beschadigingen te voorkomen. Verlichting in de kasten en laden –tegenwoordig wordt steeds meer gekozen voor LED-verlichting-zorgen ook nog eens voor extra comfort.